0507 Herbestemming gemaal Puttershoek

Het gemaal ’t Hooft van Benthuizen is gebouwd in 1870. De naam dankt het aan de dijkgraaf, die ook de omliggende waterschappen voor zijn plannen wist te winnen om op de grens van twee polders gezamenlijk een gemaal te bouwen, dat zowel boezem- als polderbemaling in zich verenigde: een in stenen vormgegeven poldermodel, een landmark in het landschap en het hoogst gewaardeerde gemeentelijk monument van Puttershoek na de kerk. Samen met de boerderij op het Haboo-terrein en de oude herberg De Posthoorn vormt het in het gemeentelijke ruimtelijk beleid de Polderentree, één van de drie “poorten” naar het oude centrum van Puttershoek. Toch zou dit gemaal gesloopt worden.

Om dit te voorkomen heeft Henk Jan van den Berg samen met Anne Gouweloos, voormalige fractievoorzitter van GroenLinks in de gemeente Binnenmaas en Jan Visser vastgoedadviseur gepoogd om een alternatief plan te ontwikkelen met behoud van het gemaal. Het gemaal zou in slechte staat zijn en de eigenaar enorm veel geld kosten om te herstellen. Het feit was dat het gemaal zeer solide was gebouwd en na bijna anderhalve eeuw nog maar twee scheuren had. Door een lekkende zakgoot was de balkoplegging van een spant verrot, waardoor de daknok zichtbaar doorzakt, een euvel dat voor € 550,- is op te lossen.

Naar het zich laat aanzien is de gemeenteraad misleidt toen ze instemde met sloop van het gebouw. In de notitie waren wel de kosten van het herstel vermeld, maar niet de opbrengsten na herstel, waardoor het leek of het een enorme kostenpost zou worden voor de eigenaar NCB projectrealisatie. Daarnaast waren de kosten in vergelijking met de renovatie van het gemaal in Acquoy zwaar opgetrokken.

Voor ons onderzoek hebben we in eerste instantie de bestaande plannen voor de drie bouwlocaties het gemaal, de boerderij en de herberg doorgerekend en van kanttekeningen voorzien, zoals beperkte bouwhoogte in verband met de aanwezige molen, de ontsluiting vanaf de dijk naar het lager gelegen achterterrein om te parkeren of de bescherming van de monumentaal geachte waterkering in de straat, die de bereikbaarheid van het eigen terrein beperkt.

Vervolgens hebben we een aantal functies bedacht en de vraag in de markt gecheckt. Dat leverde een aantal scenario’s op. De meest interessante was een gerenommeerd restaurant uit de omgeving met groei-intenties in het gemaal, 8 woningen in de oude boerderij en 5 watervilla’s op het erf; hotel met 17 hotelkamers in de Oude Posthoorn en een cluster van 12 woninkjes voor mensen met een verhoogde kans op psychoses op de locatie ten noorden van de Oude Posthoorn. Het gemaal was ook geschikt om meerdere woningen in te maken.

Per gebouw heeft Henk Jan van den Berg met gevoel voor de karakteristieke elementen, zoals gevelopeningen, constructie en stahoogte; de emoties van omwonenden en de historie van de locatie diverse indelingen met bijbehorende bouwkostenramingen gemaakt, voor de stedenbouwkundige studie ondersteund door RDH.

Met de keuze van de horecaondernemer naar een locatie buiten de Hoeksche Waard en de sloop van het gemaal in januari 2015 kwam de queeste na drie jaren samenwerking tot een einde. Anno maart 2018 is de Polderentree nog niet concreet aangepakt. Wel is er in juli 2017 een anterieure exploitatieovereenkomst getekend tussen de gemeente en de ontwikkelaar NCB. De verkoop start in het 3^e kwartaal 2018. De bouw is gepland voor 2019.

Op de plaats van het gemaal komen woningen in een van het gemaal afgeleide vorm, ter plaatse van de al gesloopte boerenschuur en de behouden boerenwoning komen appartementen. Op de site van de makelaar is onduidelijk of de beeldbepalende boerenwoning alsnog gesloopt gaat worden. Op één tekening lijken er op de locatie van de boerderij drie villa’s met appartementen te komen rondom een formeel aangelegd plantsoen. Hoe met het hoogteverschil omgegaan wordt is nog niet helemaal duidelijk, evenzo de ontsluiting van de parkeerplaats. Indertijd moest het gemaal gesloopt worden om een goede aansluiting op de dijk te krijgen. Nu de gemaalwoningen en de ontsluitingsweg op dezelfde positie lijken te zijn geprojecteerd, rijst de vraag waarom het gemaal gesloopt moest worden.

Het ware waarschijnlijk goedkoper geweest als het gemaal behouden was en het casco was gebruikt voor woningen. Dat had de sloop- en bouwkosten gereduceerd, had evenzo unieke woningen opgeleverd, maar met behoud van een historisch belangwekkend sociaal-cultureel gebouw. Bekijk voor meer informatie: http://www.makelaardijdejong.nl/nl/nieuwbouwdetail...

Op 18 januari is het college van Binnenmaas akkoord gegaan met de sloop van de Posthoorn en de nieuwbouw van 7 woningen. De voorkeur van de Gemeente om de gevels van de Posthoorn te behouden is daarmee losgelaten. Het college heeft er uiteindelijk mee ingestemd om verdere verpaupering te voorkomen, mede gezien de nieuwbouwontwikkeling ter plaatse van het oude gemaal.

Samenvattend zijn ondanks alle inspanningen drie beeldbepalende gebouwen op de voor kort nog ongerepte overgang van het landelijk gebied naar de historische kern van Puttershoek verloren gegaan. Afgezien van het historisch verlies ook jammer voor de toeristische potentie van dit Nationaal Landschap.