0305 Restauratie Dok van Perry te Vlissingen

In Vlissingen lag sinds de jaren 70 van de vorige eeuw het oudste droogdok van het vaste land van Europa onder de grond. Een rijksmonument waar scheepswerf De Schelde een loods overheen gebouwd had. Mede dankzij een Europese subsidie voor de herontwikkeling van oude haventerreinen is dit dok weer ontgraven en gerestaureerd. Nu vormt het het middelpunt van de nieuwe stadswijk Scheldekwartier.

Bij Heijmans Restauratiewerken, die de aanbesteding had gewonnen, startte de klus als interim projectleider voor H.J. van den Berg op het moment, dat de discussie woedde tussen de Gemeente en de Provincie en tussen de door de Gemeente ingehuurde milieuambtenaar en de milieukundig begeleider over de vraag of de grond in het dok verontreinigd was. Dit leidde tot onduidelijkheid over de al dan niet te treffen veiligheidsmaatregelen. Als uitvoerende partij wil je het opgedragen werk uitvoeren, maar ben je ook verantwoordelijk voor de gezondheid van het personeel. Onze onderaannemer had er geen vertrouwen in en wilde niet zonder veiligheidsmaatregelen met de werkzaamheden starten. Onze opdrachtgever was van mening dat voorzorgsmaatregelen niet nodig waren, garandeerde op ons verzoek dat de grond schoon was en sommeerde ons met het werk te beginnen. Deze patstelling moest H.J. van den Berg doorbreken. De onderaannemer is aan het werk begonnen met de benodigde voorzorgsmaatregelen op basis van gelijk of ongelijk. Ongelukkiger wijs vonden we al in het eerste uur een stuk asbest. En al hoewel de omvang van de verontreinigingen achteraf wel meeviel, waren er spots waarbij de toegestane waarde vele malen werd overtroffen en hebben we de kosten van de grondsanering uiteindelijk op basis van regie verrekend.

Een ander aspect van een monument in de grond is, dat de discussie over behouden van oorspronkelijk materiaal of vervangen pas plaats vindt op het moment dat het aan het oppervlak komt. Voor het metselwerk van het dokhoofd is besloten om voor het inboetwerk aan de dokzijde de oorspronkelijke stenen her te gebruiken. In de doorvaart was dit door de omvang van het werk niet mogelijk en zijn er speciaal qua maat gelijke handgevormde stenen gebakken. Door deze wat grillige steen is de oorspronkelijke voeg plaatselijk maar 3 mm dik. Om de sterkte van het voegwerk te kunnen garanderen is besloten om per 9 lagen één laag te laten vervallen, zodat het toch mooi uitkomt met de natuursteenblokken. Voor het natuursteen is besloten om het oorspronkelijk materiaal zoveel mogelijk te behouden. Vervangen zijn alleen die blokken, die tijdens de bouw van de loods waren verdwenen of die zo slecht waren dat erosie binnen enkele jaren tot constructieve problemen zouden leiden. Voor het houtwerk is per onderdeel bekeken wat er vervangen moest worden, zoals bij de opgelengde stijlen. Daarbij is de geschiedenis gerespecteerd. Slechte reparaties (met de liplas aan de verkeerde zijde) zijn minutieus nagebouwd. De bovenste trekstaven, die hun functie hadden verloren doordat er nu stalen trekstangen aan de damwand van de bouwkuip zijn aangebracht, zijn evenwel door dummy's vervangen.

Na een stroeve start is door de tact van en het wederzijdse respect tussen de toezichthouder Piet Dekker en de projectleider H.J. van den Berg het project toch vlot getrokken. Samen met Bas Schrikenberg en Maurits Otte van de gemeente Vlissingen en met de adviezen en het vakmanschap van Heijmans Wegenbouw en Schepers voor grond- en straatwerk, De Klerk voor al het houtwerk, Slotboom voor het natuursteen en Heijmans Restauratiewerken voor het metselwerk, waarbij met name de kwartiermakers Adri en Rene en uitvoerder Jos genoemd mogen worden, is er een prachtig werk van gemaakt, dat alom lof oogst.

Het dok is een uniek restauratieproject, waar we dan ook met zijn allen trots op zijn.